A Roller Coaster Ride Story

Isang bagay lang sana ang gusto kong ipunto sa ikukuwento ko sa inyo ngayon. Pero nung nasa jeep na ako pauwi habang kino-compose ko 'yung magiging istorya ko, madaming ibang kuwento pa ang pumasok na naisipan ko na ding isama kahit wala silang kinalaman dito.

So, sinasabihan na kita, maaring maging malabo at magulo ang istorya na ito. Kaya't kung ako sa iyo, higpitan mo na ang seat belt mo at kumapit ng mahigpit. Kagatin mo na din ng maigi ang pustiso mo (kung meron man) at mag-ingat sa pagsigaw.

At magsisimula na ang ating mala-Roller Coaster Ride na kwentuhan.

Jeep.

Isa sa mga memories ko kasama ang Mama ko eh nung umuwi kami sa probinsya namin sa Iloilo para sa isang family reunion. Bata pa ako nuon pero sanay na akong bumiyahe sa mga jeep, taxi at tricycle. Pamilyar na ako sa pagsabi ng “manong bayad po” kapag magbabayad ako sa jeep. Pati ang pagbanggit ng “manong para po” para pahintuin ang driver sa pagmamaneho para makababa ako ng maayos at walang gasgas sa tuhod, braso, binti at walang kulang na ngipin – nakasanayan ko na din.

Nung sa Iloilo, habang nasa biyahe at kalong kalong ako ni Mama sa jeep na puno ng nagsisiksikang pasahero, may isang nag-abot ng bayad niya. Walang ibang kumukuha nung pamasahe para maiabot sa driver kaya nag volunteer na lang ako. Kinuha ko 'yung pera para iabot sa mas malapit na pasahero.

Ako: “Manong bayad daw po.”

Ewan ko kung mahina lang ba talaga ang boses ko nung panahon na 'yun o kung mas malakas lang sa boses ko yung ingay na nanggagaling sa makina ng jeep. Walang pumansin sa akin. Medyo natagalan 'yung braso at kamay ko sa “abot pamasahe position” (pustahan tayo ni-demo mo pa sa isipan mo 'yung abot-pamasahe-position ano? Wag na mag-deny. Aminin!)

Mama: “Manong, bayad kun-o”

Biglang nagsalita ng Ilonggo (dialect sa Iloilo) si Mama. Ang direct translation niyan sa tagalog eh: “Manong, gwapo po ang anak ko.” (Oo, sweet naman ang Mama ko sa akin kahit papaano. At bolera din.) Seryoso, ang direct translation niyan sa tagalog eh “Manong bayad daw po.”. Pagkasabi nung mga katagang iyon, biglang may isang mahiwagang kamay na dahang-dahang nag stretch out para abutin 'yung pamasaheng kanina pa nasa kamay ko. At sa wakas nakarating din ang bayad ng pasahero sa driver sa loob.

Kaunti lang naman yung pagkakaiba nung sentence na ginamit ko sa sentence na binanggit ng Mama ko pero mas pinansin siya kaysa sa akin. Adik kaya 'yung ibang mga pasaherong kasabay namin? O baka naman pinapatikim lang nila ako ng “The Attitude” as if sinasabi nila sa akin indirectly na: “If you want us to notice you, then speak the way we speak”. Sosyal din 'yung mga pasaherong 'yun ah, magpapatama lang, English pa gusto?

. . .

Sa Maynila kapag sakay ka ng jeep o tricycle. Sisigaw ka ng “Para!” upang magpreno ang driver at huminto ang sasakyan para ikaw ay makababa.
Ngayon, balik tayo sa Iloilo.

Kapag nasa Iloilo ka at sakay ka ng jeep, tapos bababa ka na – pag sumigaw ka ng “Para!” malamang wala ding pumansin sayo. Pwera na lang kung sa pagsigaw mo ng “Para!” eh bigla kang magtatransform sabay may lalabas ng usok sa bandang paanan mo tapos biglang nakapag change costume ka na. Isa ka nang superhero with an unknown super power. Congrats!

“Manong, Lugar lang.” - Eto ang kailangang banggitin. Eto ang cue para sa mga driver ng Jeep sa iloilo para tumabi sa bangketa at magbaba ng pasahero.

. . .

“Para!” - Isang Spanish word. Hindi ito 'yung lugar sa Marikina. Parang 'yun.

Sabi ni Dora the Explorer, ang “Para” daw sa English, ang ibig sabihin ay “to stop.” Kung tama ang pagkaka-alala ko, inuuto niya pa nga 'yung mga viewers nung episode na 'yun (na lagi namang ginagawa ni Dora sa lahat ng episodes nila)

Eksena: Isang tren ang isang mabilis na umaandar sa riles ..

Dora: If we want the train to stop, we must shout “Para!” Are you gonna help us shout “Para!”

.. Tatahimik ang paligid. Awkward slence. Si Dora biglang sasagot na as if may sumagot sa tanong niya. ..

Dora: Great!

Dora: You have to raise your arms forward and then shout “Para!”

Dora and Boots (yung unggoy ha, hindi si Ms. Anson-Roa): “Para!”

Dora: You have to shout louder.

Dora and Boots: “Para!”

Dora and Boots: “Para!”

Ako: “Para! .. kang tanga!”

(Wag mo sabihing habang binabasa mo 'yung script sa taas eh, ini-imagine mo pa talaga 'yung eksena tapos ginagaya mo pa 'yung boses ni Dora at 'yung malumanay niyang pagsasalita. Ikaw na ang isip bata! At saka ako.)

. . .

Sa katapusan, eto lang naman talaga ang gusto kong ipunto:

Bakit dalawa ang translation ng salitang “Para” - pwedeng “Stop” at pwede din namang “For”?

May theory ako:

Siguro may punto sa kasaysayan ng Pilipinas na nagkasamasama sa isang lugar ang Pinoy, Amerikano at Español. Ang istorya eh sa pagitan lang ng Amerikano at Español na nag-uusap. Ang Pinoy ay witness lang at parang nanonood lang ng teleserye na kadalasan naman talagang ginagawa nila, este, natin pala (kasama ako).

Siguro, yung eksena eh 'yung Español eh naglalakad na may bitbit na bugkos ng bulaklak na ibibigay niya sana sa shino-syota niyang Español din. Tapos, napadaan siya sa may isang intersection, sa may pedestrian lane. Sa kabilang panig ng pedestrian lane, nandun naman 'yung isang Amerikaa na abalang-abala sa salitang pagkagat ng burger, pagsubo ng fries at pagsipsip ng Diet Coke. Magkasakasalubong 'yung dalawa at aktong magkakabangga. (kase nga ung Amerikana eh abala sa pagkain at hindi sa pagtingin sa dinadaanan).

Español: (Naalala ang eksena sa palabas ni Dora, itinaas niya ang kanyang braso paharap – pormang Arms Forward Raise sa Flag Ceremony, sabay sigaw ng malakas na...) “Para!”

Pinapahinto ng Español ang Amerikana para hindi sila magkabanggaan.

Amerikana: Ngasab ng burger. Subo ng fries. Sipsip ng Diet coke. Repeat 3 times bago niya napansin 'yung sigaw nung Español. Napatingin siya dito at nakitang may hawak na bugkos ng bulaklak ang Español habang naka “Arms Raise Forward” position pa ito.

Si Amerikana, nag-assume.

Amerikana: Napatingin sa bulaklak, napangiti at kuminang ang mata at kumintab ang labi dahil sa mantika mula sa kinakain nitong burger at fries sabay sabi ng “Awww! For me?”

Si Pinoy naman, nakita at narinig niya ang buong eksena kahit habang abalang abala sa pag-je-jaywalking sa kabilang side ng kalye. Multi-tasking. Jaywalker na tsismoso pa at the same time.

So dahil sa eksena na yun, naisip ni Pinoy na dalawa ang ibig sabihin ng salitang “Para” sa english – (1) Stop. (2) For.

At dahil sa medyo mayabang din si Pinoy, ibinahagi niya ito sa isang magsasaka at iniisip niyang isang mangmang. Ipinagmalaki na alam niya ang dalawang kahulugan ng salitang “Para” at ipinagkalat ito.

At ang ibang Pinoy naman, naniwala na lang ng hindi man lang nag-go-Google muna.

At dahil sa eksenang ito. Nagkaroon ng dalawang translation ang salitang “Para.”

PS: Nag Google ako at ngayon ko lang din napagtanto. 'Yung “Para” na “Stop” is a verb or pandiwa. Tapos 'yung “Para” na “For” eh isang Part of Speech – isang preposition. So there's no use in comparing the two. In short, null and void na itong post na ito. Pero since naisulat ko na, ipo-post ko na din.

Ano? Nahilo ka ba sa biyahe ng Roller Coaster natin?